To 440 – stronicowe dzieło o najwyższych dostojnikach kościelnych w Polsce zostało przygotowane dla upamiętnienia 600 rocznicy objęcia funkcji arcybiskupa gnieźnieńskiego przez Mikołaja Trąbę. Patronat honorowy nad tą publikacją objął Prymas Polski ks. abp Józef Kowalczyk, który jest autorem wstępu, w którym czytamy: „…z wielką radością przyjmuję tę publikację przybliżającą nam postacie kolejnych arcybiskupów gnieźnieńskich i prymasów Polski oraz ich wpływ na dzieje polskiego Kościoła, naszej Ojczyzny, a nawet Europy. Jest ona wyjątkową promocją naszej historii materialnej i duchowej, którą powinniśmy poznawać i z dumą myśleć o naszej przeszłości. To pozwoli nam lepiej zrozumieć teraźniejszość i z nadzieją spoglądać w przyszłość".

Jak przyznaje Katarzyna Cholowca – Chmura, prezes wydawnictwa „M”, które jest wydawcą albumu, książka jest zaadresowana do ludzi zainteresowanych historią Kościoła, ale nie tylko. – Kierujemy ją także do tych osób, które po prostu chcą się czegoś dowiedzieć. To jest rzeczywiście kawał historii, nie tylko Kościoła, ale także kawał historii Polski. Nie jest to rzecz, którą się kupuje na 15 minut do przeczytania i odłożenia na półkę. To jest książka do której można wracać, z której można czerpać latami, można sięgać do poszczególnych biogramów, możną ją czytać pod różnymi kątami. Jest tam trochę historii z pogranicza anegdoty, legendy, ponieważ wiadomo – dawne wieki są owiane tajemnicą – zauważyła K. Cholowca – Chmura.

Autorem dzieła jest prof. Marceli Kosman, wybitny historyk Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, dla którego omawiana publikacja jest trzecią z kolei traktującą o Prymasach Polski. Jedną z nich była „Między ołtarzem a tronem. Poczet Prymasów Polski”. Odnosząc się do treści dzieła, prof. Kosman wskazał tych Prymasów, dla których żywi najwięcej sympatii. - Z pewnością muszę tutaj wyróżnić Prymasa Jakuba Świnkę, który był przecież architektem zjednoczenia Polski na przełomie XIII i XIV wieku. Należy wyróżnić także postać Mikołaja Trąbę oraz Jana Łaskiego i oczywiście Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia. Odgrywali oni ważną rolę w dziejach państwa, niektórzy dali o sobie znać jako bardzo nabożni, co też się liczy w polityce - mówi prof. Kosman.

„Poczet arcybiskupów gnieźnieńskich i Prymasów Polski” został złożony na ręce Prymasa Polski ks. abp Józefa Kowalczyka, który nie krył satysfakcji z faktu powstania dzieła. - Jako ludzie mamy krótką pamięć. W związku z tym, odwołujemy się do tekstów pisanych. I Bogu dzięki, że mamy takich ludzi, którzy zapisują to co było i jest naszą codziennością. W ten sposób tworzy się księgi historyczne upamiętniające i przeszłość i teraźniejszość, które są wyzwaniem dla przyszłości. Dziękujemy za takich uczonych, którzy przekazują obiektywne prawdy dotyczące rzeczywistości naszego narodu, naszego kraju i naszej stolicy – zakończył Prymas Kowalczyk.

Drugi egzemplarz otrzymał Prymas Senior ks. abp Henryk Muszyński, który był pełen podziwu dla autora pracy jak i całego wydawnictwa „M”. - Muszę przyznać, że jest to bardzo ciekawa, ale i odważna inicjatywa. Wymagała ona bez wątpienia wiele trudu, cierpliwości, ale poskutkowała efektownym wydaniem. To wielki powód do dumy. Dla nas tutaj, w Gnieźnie jest to dzieło, które pokazuje i rolę i miejsce Pierwszej Stolicy Polski w historii Polski, do której po wielu latach przerwy powróciła Stolica Prymasowska – dodał abp Muszyński.

Proces przygotowania publikacji wsparli: ks. Michał Sołomeniuk, dyrektor Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie oraz ks. Jarosław Bogacz, dyrektor Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej, którzy udostępnili archiwalne dokumenty, pieczęcie, portrety a także sprzęt liturgiczny. Autorem kalendarium dzieła jest ks. Łukasz Krucki.

Dzieło jest przygotowane w twardej, szytej, pokrytej aksamitem oprawie; książka zawiera głębokie tłoczenia, złocenia, papier kredowy i ozdobne etui.

Paweł Brzeźniak